Kuru Göz
Normalde, göz, gözyaşı ile sürekli yıkanır. Yavaş ve sabit hızda üretilen gözyaşı, gözün nemli ve rahat kalmasını sağlar. Bazen gözyaşı yeterli miktarda üretilemez. Bazen de gözyaşı kalitesi bozulmuştur, gözü rahat ve nemli tutabilecek durumda değildir. Bu durum “kuru göz” olarak bilinir. Gözlerimizde gözyaşı üretimi için iki yöntem mevcuttur. Normal şartlarda göz ıslanmasını sağlayan yavaş ve sabit gözyaşı salınımı vardır. Ağlama, göze yabancı cisim kaçması, kirpik batması, soğuk hava ve rüzgarla temas, burun içini tahriş eden olaylar, nezle,grip veya gözün iltihaplanması durumlarında refleks yolla, fazla miktarda salgılama olur. Gözdeki kuruluk hissi de refleks yolla, yaşarmaya sebep olabilir.
Belirtileri;
- Yanma, batma,
- Göz içinde ve çevresinde mukus iplikleri,
- Rüzgardan veya sigaradan aşırı rahatsızlık,
- Aşırı yaşarma,
- Kontakt lens kullanırken rahatsızlık hissi.
Gözyaşı anormalliklerinden bahsedebilmek için normal gözyaşı fonksiyonları hakkında yeterince bilgimiz olmalıdır. Gözyaşının normal fonksiyonu iyi anlaşıldıkça gözyaşı anormallikleri ve okuler yüzey hastalıklarının tedavisi daha iyi yapılacaktır.
Normal gözyaşı elektrolitler, proteinler, lipidler, enzimler ve metabolitler gibi çeşitli elemanladan oluşmaktadır. Gözyaşı film tabakası temel olarak 3 bölümden oluşur;
Müsin tabakası : Müsin temel olarak konjonktivanın goblet hücrelerinden salgılanmaktadır ve kornea epitelinin hidrofobik yüzeyine yayılmaktadır. Bu tabaka yüzey tansiyonunu azaltarak aköz tabakanın kornea yüzeyine eşit olarak dağılmasını sağlar.
Aköz tabaka : Gözyaşının büyük bir bölümünü oluşturan aköz tabaka lakrimal bezlerden salgılanmaktadır. İçeriğindeki lizozim, laktoferrin, immunglobulinler mikroorganizmalara karşı koruyucu görev yaparlar. Aköz tabaka sayesinde oksijen avaskuler korneaya difuze olabilmektedir..
Lipid tabaka : Meibomian bezlerinden salgılanır.Yüzey kayganlığını sağlar ve buharlaşmayı önler.Gözyaşı menisküsünün korunmasını sağlar.
Kuru gözün sebepleri nelerdir?
Normalde, yaşlandıkça zaten gözyaşı miktarımız azalır. Menapoz sonrası ve yaşlı kadınlarda kuru göz görülme sıklığı daha artar. Bununla birlikte, erkeklerde ve kadınlarda her yaşta görülmesi mümkündür. A vitamini eksikliğine bağlı kuru göz çok nadirdir ve özellikle de gelişmemiş ülkelerde gözlenir.
Kuru göz, başka problemlerle de ilişkili olarak da ortaya çıkabilir. Örneğin göz kuruluğuile birlikte ağız kuruluğu ve eklem ağrıları mevcut ise Sjögren sendromundan süphelenilebilir. Bazı romatizmal hastalıklar gözyaşı salgısında azalmaya yol açabilir. Bazı ilaçlar da gözyaşı salınımını azaltarak kuru göz neden olabilirler.
Bu ilaçlar;
· diüretikler;
· beta-blokörler;
· antihistaminikler;
Eğer bu tedavilerin kullanılması zorunlu ise hastaya suni gözyaşı damlaları ilave edilebilir.
Kuru gözü olan insanlar, göz damlalarının toksik yan etkilerine daha yatkındırlar. Bazı suni gözyaşı damlalaları içinde bulunan koruyucu(prezervan) maddeler gözü irrite edebilir.Bu durumda koruyucu madde içermeyen damlalar kullanılabilir.